Johan Neeskens: Harde middenvelder kon incasseren
Meestal was hij onverschrokken, Johan Neeskens, maar voor zijn strafschop, in de tweede minuut van de WK-finale was hij plotseling nerveus. Hij had er dat toernooi al twee binnengeknald, maar nu ging het toch bijna mis. Het krijt dat opstuift van de strafschopstip bewijst dat Neeskens half in de grond trapt als hij de bal keihard door het midden stuurt. ‘Het was voor het eerst dat ik zenuwen had bij een penalty’, bekende Neeskens jaren later in het Algemeen Dagblad. ‘De mensen noemden het later een pingel à la Neeskens, maar ik besloot tijdens mijn aanloop alsnog niet rechts naast keeper Sepp Maier te schieten. Ik dacht: ‘Die heeft de beelden van de twee strafschoppen tegen Bulgarije ook gezien.’ Dat bleek een juiste inschatting, want Maier koos inderdaad die hoek.
DRIBBEL
Neeskens stond bekend als een keiharde speler, al had hij naast goed getimede tackles ook een aardige dribbel in huis. De hardste, in elk geval ‘meest intense’ wedstrijd uit zijn carrière was de halve finale van het WK van 1974 tegen Brazilië. De Brazilianen gingen er letterlijk in met gestrekt been, met levensgevaarlijke tackles in de eerste plaats gericht op Cruijff. Nederland betaalde met gelijke munt terug. ‘We speelden geweldig’, zei Neeskens in het AD. ‘Die wedstrijd was zo hard en gemeen, bizar gewoon.
Het was hielentrappen, op de voeten staan, slaan, stompen, haren trekken, op de enkels trappen. Ongelooflijk veel strijd. Ik kreeg een elleboogstoot van Mario Marinho. En Luis Pereira kreeg rood na een wilde tackle op mij. We maakten twee fantastische goals. Maar in deze tijd zouden er minimaal zes spelers het veld zijn uitgestuurd.’
SLIDING
De eerste treffer van Neeskens tegen Brazilië brengt de voor hem kenmerkende combinatie van fluwelen techniek en hardheid mooi samen. Neeskens zet een een-tweetje op met Johan Cruijff en glijdt de scherp aangesneden voorzet met de binnenkant van de voet subtiel binnen. ‘Die techniek beheerste ik als geen ander’, zo verklaarde Neeskens in het AD. ‘Bij een sliding moet je jezelf vooral lang maken. Ga je in een hoek en met een klap naar de grond, dan rem je te veel af. Hoe meer gestrekt je gaat, hoe minder weerstand je hebt. Dat leerde ik allemaal als jonge honkballer. Cruijff had ook een geweldige sliding. Maar ja, die had dus ook gehonkbald.’
AFJAGEN
Rinus Michels en Johan Cruijff kregen alle credits, maar in het afjagen van de tegenstanders en de bal, zoals Oranje dat deed op het wereldkampioenschap van 1974, had toch allereerst Johan Neeskens een voortrekkersrol.
GEBROKEN NEUS
Neeskens deed het niet best op school en werd gepest, vertelt Jaap Visser in zijn biografie over hem. De negatieve ervaringen zette hij om in strijdlust. Hard voor zichzelf was Neeskens al toen hij klein was. Ronald Wijers, die vanaf zijn zevende met hem samenvoetbalde bij RCH, herinnert zich dat Neeskens doorvoetbalde met een gebroken neus en geen kik gaf nadat zijn neus in het ziekenhuis was rechtgezet. Hij zou zijn neus nog wel vaker breken. Meedogenloos werd Neeskens volgens Wijers pas bij Ajax. ‘Dat meedogenloze had hij in zijn RCH-tijd nog niet’, zegt Wijers in de biografie. ‘Dat is in Amsterdam ontstaan.’
Neeskens deed het niet best op school en werd gepest, vertelt Jaap Visser in zijn biografie over hem
VIER EUROPACUPS
Neeskens won met Ajax vier Europacups, waaronder drie keer de Europa Cup I. Met Ajax werd hij twee keer landskampioen en veel later nog eens twee keer met de New York Cosmos. Hij had ook een heel zachte kant. Oud Oranje-coach Kees Rijvers vertelt in zijn bIografie dat Neeskens een goede klik had met zijn gehandicapte dochter Nicole. Hij las haar graag sprookjes voor.
BAKKENBAARDEN
Met zijn lange blonde haren en dito bakkenbaarden bracht Neeskens heel wat harten op hol. In zijn boek De Ajacieden onthult Maarten de Vos dat Neeskens in zijn carrière heel wat liefdebrieven heeft mogen ontvangen. ‘Lieve Johan, we moeten bekennen dat we verliefd op je zijn.’
WILLEM VAN HANEGEM
Neeskens was trots dat hij bij het Nederlands elftal mocht samenspelen met Willem van Hanegem. ‘Hij gaf geweldige tips’, vertelde Neeskens in het AD. ‘Als jonge speler van Ajax was ik ongeduldig, vloog ik er vaak te snel in. Willem vertelde dan bij Oranje dat ik moet oppassen. Dat hij alleen zijn been hoefde op te tillen en zijn voet moest draaien om mijn scheenbeen te kunnen breken. Zonder een trappende beweging te maken.’
GEBROKEN NEUS (2)
Van Hanegem mocht voor Neeskens een voorbeeld zijn, als de twee elkaar ontmoeten ontzagen ze elkaar niet, zo bewijst een foto van de wedstrijd Ajax-Feyenoord uit 1971, gepubliceerd in de Ajacieden. Neeskens ligt op de grond, weer een gebroken neus zo zal later blijken. Van Hangem loopt op de achtergrond vrolijk weg.
Van Hanegem mocht voor Neeskens een voorbeeld zijn, als de twee elkaar ontmoeten ontzagen ze elkaar niet
PINDAROTSJES
Zijn reactie typeert Neeskens als een groots incasseerder: ‘In de tunnel zei Van Hanegem met een grijns dat hij nou eenmaal waggelde en dan met zijn armen zwaaide. Dat vond ik schitterend, ondanks die botbreuk. Twee weken later had hij zijn amandelen laten knippen en ben ik langs gegaan in het ziekenhuis met een zak pindarotsjes. Kon-ie wel waarderen.”