Ferenc Puskas: Verbannen beroemdheid

In november 1956 rijden Russische troepen de straten van Boeddapest binnen. De Hongaarse revolutie, begonnen op 23 oktober, wordt in de kiem gesmoord. Het toeval wil dat Ferenc Puskas, die de opstand steunt, met zijn team Honved in Spanje is voor een Europacupwedstrijd. De Hongaarse voetbalbond verbiedt Honved, de club van het Hongaarse leger, om nog te spelen maar Puskas laat weten dat hij van mening is dat zij daar niets over te vertellen hebben.

Puskas steunt Hongaarse revolutie

Puskas weigert terug te keren naar zijn eigen land en vraagt in Oostenrijk politiek asiel aan en spreekt zijn steun uit voor de Hongaarse revolutie. Het vertrek uit eigen land van Puskas en andere grote Hongaarse spelers, in reactie op de Sovjet-tanks die op 4 november 1956 Boedapest binnenrollen, maakt een einde aan de hoogtijdagen van het Hongaarse voetbal. ‘ Van die klap is het team nooit helemaal hersteld ‘, schrijft Jonathan Wilson in The Names Heared Long Ago, zijn geschiedenis van het Hongaarse voetbal.

Twee jaar lang zwerft Puskas door Europa, maar hij weigert ergens te tekenen totdat zijn vrouw en dochter uit Hongarije zijn gevlucht. Puskas is 31 jaar, heeft last van overgewicht. Het allerbeste is er vanaf en Italiaanse clubs staan bepaald niet te springen om hem binnen te halen .
In 1958 haalt Real Madrid de Hongaar dan toch binnen. In een team met Alfrédo di Stéfano en Raymond Kopa haalt Puskas met de Madrilenen nog drie Europacups binnen. In een necrologie over Puskas van november 2006 haalt Volkskrant-journalist Martien Schurink herinneringen op aan de Europacupfinale uit 1962 van tussen Real Madrid en Benfica in het Olympisch Stadion van Amsterdam. Puskas en Alfredo si Stefano spelen voor voor Real Madrid, maar ook de tegenstander brengt een klinkende naam in het veld die voetballiefhebbers een halve eeuw later nog altijd kennen: Eusébio, de parel van Mozambique. De Nederlander Leo Horn mag de wedstrijd fluiten.

GENIEPIG

Schurink beschrijft een legendarische vrije trap van Real Madrid, op 25 meterafstand van het Portugese doel: ‘Wie anders dan Puskas zou zich over het buitenkansje moeten ontfermen? Maar niets wijst daarop. Puskas houdt zich weliswaar in de buurt van de bal op, maar dat kleine, gedrongen lichaam met die tonvormige borstkas maakt maar geen aanstalten het projectiel de gewenste lel te verkopen. Geen aanloop of iets wat daar serieus op lijkt. Puskas lijkt de bal straal te negeren. Dan ineens haalt hij, geniepig bijna, zijn linkerbeen uit en kogelt de bal – in die tijd loeizwaar – met sidderende effecten op het Portugese doel. Arme doelman Pereira.’ In 1961 heeft Puskas zich laten naturaliseren en hij speelt mee voor Spanje op het wereldkampioenschap van 1962. Pas in 1992 keert hij voor het eerst terug naar Hongarije.

Oppermachtige Hongaren tweede op WK van 1954

Met zijn kleine gedrongen gestalte is Ferenc Puskas op het eerste oog niet in de wieg gelegd voor een bestaan als profvoetballer. Snel is hij ook niet, maar hij is oersterk en heeft een magische rechtervoet.
Op het moment dat Puskas politiek asiel aanvroeg in Spanje was hij in eigen land en daarbuiten al een grote beroemdheid. De Magiër der Magyaren luidt zijn bijnaam. Het Hongaarse nationale elftal was tussen 1950 en 1954 maar liefst 49 wedstrijden achtereen onverlsaanbaar. Maar de vijftigste wedstrijd, de belangrijkste wedstrijd van allemaal gaat verloren. In 1954 verliezen de Hongaren de finale van het Wereldkampioenschap voetbal in Bern van Duitsland. Puskas is er voor een blessure niet bij. De Hongaren hadden eerder in het toernooi al een keer van Duitsland gewonnen: met 8-3.